Thế giới game hiện đại đang chứng kiến một xu hướng đáng lo ngại: các tựa game ngày càng trở nên khổng lồ, dẫn đến chi phí phát triển tăng vọt và thời gian ra mắt kéo dài đến mức đau đớn. Điều này không chỉ gây áp lực lớn lên các nhà phát hành và studio, mà còn làm giảm sự đa dạng và tần suất ra mắt game trên thị trường. Phải chăng đã đến lúc các ông lớn ngành công nghiệp game cần suy nghĩ lại về chiến lược, và liệu việc tập trung hơn vào các game tầm trung (mid-tier) với chu kỳ phát hành ngắn hơn có phải là giải pháp cho một nền kinh tế game lành mạnh và sáng tạo hơn?
Trong bối cảnh các game bom tấn AAA liên tục thiết lập những kỷ lục mới về ngân sách và quy mô, nhiều người chơi vẫn hoài niệm về thời kỳ mà sự độc đáo và sáng tạo không nhất thiết phải đi đôi với sự “hoành tráng” tột bậc. Bài viết này của thuthuatpc.net sẽ đi sâu phân tích những thách thức mà ngành game đang đối mặt khi các tựa game ngày càng phình to, đồng thời kêu gọi một sự thay đổi chiến lược, hướng về kỷ nguyên của những tựa game “tầm trung” đầy tiềm năng.
Chu Kỳ Phát Triển Kéo Dài Của Game AAA: Thập Kỷ Chờ Đợi
Một trong những vấn đề nổi cộm nhất của ngành game hiện nay chính là chu kỳ phát triển ngày càng dài của các tựa game bom tấn. Đơn cử như Grand Theft Auto 6, tựa game được mong đợi bậc nhất trong lịch sử. Phiên bản tiền nhiệm của nó, GTA 5, đã ra mắt từ năm 2013 và vẫn duy trì được sức hút mạnh mẽ cho đến ngày nay. Thế nhưng, dù đã được phát triển trong phần lớn thời gian kể từ đó, GTA 6 vẫn còn cách ngày ra mắt dự kiến vào cuối năm 2025 gần một năm nữa. Điều này có nghĩa là, một đứa trẻ sinh ra vào thời điểm GTA 5 ra mắt giờ đây đã vào cấp ba.
Thực trạng này không chỉ diễn ra với Grand Theft Auto. Nhìn lại series Halo đình đám: Halo 2 ra mắt chỉ ba năm sau bản đầu tiên, và Halo 3 cũng chỉ mất thêm ba năm nữa. Tuy nhiên, khi đến kỷ nguyên hiện đại, khoảng cách giữa Halo 5 và Halo Infinite đã kéo dài tới sáu năm.
Đối với người hâm mộ Mario Kart, tình hình thậm chí còn “tệ” hơn. Dù Mario Kart 8 đã nhận được nhiều bản cập nhật đường đua mới, nhưng thực tế là tựa game này đã ra mắt từ năm 2014. Nhiều game thủ vẫn đang chơi phiên bản Mario Kart mà họ sở hữu trên Wii U, một minh chứng cho thấy sự khan hiếm của các phiên bản mới.
Việc các game ngày càng trở nên phức tạp là lý do chính cho thời gian phát triển kéo dài này. Ngày xưa, để kể một câu chuyện cảm động, bạn chỉ cần thuê một nhà văn. Giờ đây, bạn cần dàn diễn viên lồng tiếng, nghệ sĩ diễn xuất chuyển động (motion capture), và gần như toàn bộ đội ngũ làm phim hoạt hình quy mô lớn, thậm chí còn cần tạo ra nhiều giờ nội dung hơn. Ngân sách làm game ngày nay lớn đến mức mua một hòn đảo nhỏ còn có vẻ rẻ hơn.
Rủi Ro Tài Chính Khổng Lồ: Khi Một Game Có Thể “Đánh Sập” Công Ty
Ngân sách phát triển game đã phình to đến mức một thất bại thương mại có thể kéo theo sự sụp đổ của cả một công ty.
Sony Concord là một ví dụ điển hình, trở thành một trong những thất bại thương mại lớn nhất trong lịch sử ngành game. Tựa game multiplayer dịch vụ trực tiếp (live service) này đã khiến Sony tiêu tốn hàng triệu đô la nhưng bị đóng cửa chỉ vài tuần sau khi ra mắt, với toàn bộ người mua được hoàn tiền. Điều đó có nghĩa là Sony không thu được bất kỳ lợi nhuận nào từ tựa game này. Firewalk Studios, nhà phát triển duy nhất của Concord, thành lập năm 2018, đã phải đóng cửa sau thất bại đó.
Hình ảnh quảng cáo game Concord của Sony, một thất bại thương mại lớn trong ngành game live service.
Gần đây hơn, giá cổ phiếu của Ubisoft tiếp tục bị ảnh hưởng sau doanh số không mấy ấn tượng của Star Wars Outlaws, một tựa game được kỳ vọng sẽ vực dậy vận may của công ty. Quy mô của game này lớn đến nỗi hơn 10 studio của Ubisoft đã phải hợp tác với Lucasfilm Games để đưa nó vào đời. Những trường hợp này cho thấy, khi rủi ro tài chính của một dự án trở nên quá lớn, hậu quả cho công ty có thể là cực kỳ nghiêm trọng.
Hồi Sinh Kỷ Nguyên Game Tầm Trung: Nơi Đọng Lại Sự Sáng Tạo
Không phải mọi tựa game đều cần phải “khổng lồ” hay mang rủi ro lớn đến vậy. Khi nhìn lại những tựa game mà chúng ta yêu thích và nhớ nhung, nhiều trong số đó không phải là những bom tấn AAA mà ai cũng biết. Trên Nintendo 64, Jet Force Gemini của Rareware là một ví dụ điển hình. Nhiều game thủ thế hệ 8x, 9x cũng dành hàng giờ với những game platformer kỳ lạ, độc đáo như Rocket: Robot on Wheels và Glover. Sẽ thật tuyệt vời nếu chúng ta có thêm những tựa game mới mang phong cách như Banjo-Kazooie, thay vì chỉ chơi lại bản cũ.
Trên PlayStation đời đầu, bên cạnh những bom tấn JRPG (Japanese Role-Playing Game) như Final Fantasy VII, còn có nhiều tựa game ít được biết đến hơn nhưng vẫn rất xuất sắc như Legend of Legaia. Thời điểm đó, thị trường JRPG trên PlayStation tràn ngập các bản phát hành mới, với quy mô mà người hâm mộ thể loại này không còn thấy được trong kỷ nguyên hiện tại.
Ngay cả trên Dreamcast, một trong những console sáng tạo nhất, các tựa game nổi tiếng nhất cũng thường là những sản phẩm độc đáo như Power Stone và Ready 2 Rumble Boxing. Nếu chỉ xét các tựa game của Sega trên hệ máy này, Crazy Taxi, Jet Set Radio, Super Monkey Ball, và Shenmue đều là những IP (Intellectual Property) hoàn toàn mới. Đặc biệt, Shenmue được coi là một tựa game vượt thời đại.
Máy console Sega Dreamcast với tay cầm và đĩa game Space Channel 5, biểu tượng của sự sáng tạo trong kỷ nguyên game tầm trung.
Các công ty ngày ấy sẵn sàng thử nghiệm mọi thứ để xem cái gì sẽ thành công. Sự độc đáo này là một phần lớn lý do khiến nhiều người trong chúng ta vẫn nhớ về Dreamcast một cách trìu mến, ngay cả khi chưa từng sở hữu một chiếc.
Ngày nay, sự sáng tạo này chủ yếu đến từ các nhà phát triển game độc lập (indies). Trớ trêu thay, nếu một nhà phát hành lớn mua lại một studio nhỏ, đó gần như là dấu hiệu cho thấy sự độc đáo của đội ngũ phát triển đó sẽ bị “hút cạn” nếu họ tiếp tục tồn tại.
Chu Kỳ Phát Hành Ngắn Hơn: Lợi Ích Từ Việc Tái Sử Dụng Tài Nguyên
Life Is Strange hiện là một trong những series game được yêu thích, và Life Is Strange: Double Exposure là tựa game đầu tiên trong nhiều năm mà tôi chơi ngay khi ra mắt. Tôi cảm thấy biết ơn vì từ lâu, các phiên bản mới của series này luôn ra mắt đều đặn sau mỗi ba năm.
Trước đây, điều này một phần là do có hai đội ngũ khác nhau cùng phát triển các game Life Is Strange đồng thời. Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng khác là mỗi game Life Is Strange đều có lối chơi rất tương đồng. Mặc dù cốt truyện thay đổi và một cơ chế đặc biệt mới được giới thiệu mỗi lần, nhưng các điều khiển cơ bản vẫn giữ nguyên.
Đây là một điểm cộng lớn. Việc các nhà phát triển tái sử dụng càng nhiều tài sản càng tốt là điều hoàn toàn chấp nhận được. Người chơi sẽ không cảm thấy phiền lòng nếu một game Life Is Strange mới lặp lại các mô hình nhân vật tương tự hoặc một số đồ nội thất trông giống nhau. Nếu đó là điều cần thiết để duy trì chu kỳ phát hành hiện tại, thì cộng đồng game thủ hoàn toàn ủng hộ.
Nhắc đến Square Enix, hãy cùng nhìn lại những phiên bản Final Fantasy đầu tiên. Các tựa game Final Fantasy I, II, III có vẻ ngoài và lối chơi rất giống nhau. Điều tương tự cũng có thể nói về Final Fantasy VII, VIII, IX. Mãi đến Final Fantasy X, mỗi phiên bản mới mới thực sự mang tính cách mạng. Cá nhân tôi sẽ hạnh phúc hơn nếu Square Enix tiếp tục phát triển thêm vài phiên bản nữa theo phong cách của Final Fantasy X, thay vì cố gắng quá sức và chi tiêu quá nhiều tiền. Đáng nói, Final Fantasy XVI (2023) đã ra mắt gần bảy năm sau Final Fantasy XV!
Game Không Nhất Thiết Phải Là Một Bộ Phim Hoành Tráng
Một tựa game hoàn toàn có thể chỉ cần giàu trí tưởng tượng và mang lại niềm vui. Thế nhưng, thật đáng buồn khi một game đạt điểm cao ở cả hai tiêu chí đó lại có thể bị các nhà phát hành lớn coi là thất bại. Hi-Fi Rush, một tựa game được giới phê bình yêu thích và đạt hàng triệu lượt tải, nhưng Microsoft vẫn đóng cửa studio phát triển đứng sau game này bất chấp thành công của nó. May mắn thay, câu chuyện này có một cái kết khá vui vẻ khi nhà phát hành PUBG, Krafton, sau đó đã mua lại cả studio và giấy phép của Hi-Fi Rush.
Một cảnh trong game Hi-Fi Rush, tựa game được đánh giá cao nhưng studio phát triển đã bị đóng cửa bởi Microsoft.
Tuy nhiên, không phải studio nào cũng may mắn như vậy. Hiện tại, làn sóng các studio quy mô vừa và nhỏ đang bị “xói mòn”, khiến phân khúc game tầm trung ngày càng trống rỗng.
Những thành công bất ngờ năm 2024 như Prince of Persia: The Lost Crown của Ubisoft và Kunitsu-Gami: Path of the Goddess của Capcom cho thấy những gì chúng ta có thể nhận được khi các studio thường xuyên làm game lớn lại được phép tạo ra những sản phẩm nhỏ hơn và tập trung hơn.
Dù rất yêu thích game indie, ngành công nghiệp game sẽ phát triển tốt hơn nhiều nếu các nhà phát hành đầu tư nhiều hơn vào những tựa game có phạm vi nhỏ hơn, chi phí sản xuất thấp hơn, và có thể được coi là thành công ngay cả khi chúng không “thay đổi thế giới”.
Kết luận
Thách thức về quy mô và chi phí đang đặt ra những rào cản lớn cho sự phát triển bền vững của ngành game, đặc biệt là phân khúc game AAA. Mặc dù các game bom tấn mang lại trải nghiệm đỉnh cao, nhưng chu kỳ phát triển kéo dài và rủi ro tài chính khổng lồ đang dần bào mòn sự sáng tạo và đa dạng của thị trường.
Đã đến lúc ngành game cần tìm lại sự cân bằng. Việc khuyến khích phát triển các game tầm trung, với chu kỳ ra mắt ngắn hơn và khả năng tái sử dụng tài nguyên hiệu quả, không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro cho các nhà phát hành mà còn mở ra không gian cho những ý tưởng mới mẻ và độc đáo. Sự thành công của những tựa game như Hi-Fi Rush hay Prince of Persia: The Lost Crown là minh chứng rõ ràng: không phải mọi game đều cần “hoành tráng như phim” để được yêu thích.
Thuthuatpc.net tin rằng, để duy trì một nền kinh tế game năng động và phong phú, các nhà phát hành lớn cần suy nghĩ lại chiến lược, chấp nhận đầu tư vào những dự án nhỏ hơn nhưng giàu tiềm năng sáng tạo. Điều này không chỉ mang lại nhiều lựa chọn hơn cho cộng đồng game thủ Việt Nam, mà còn là bước đi quan trọng hướng tới một tương lai game bền vững và đa dạng hơn.
Bạn nghĩ sao về xu hướng này của ngành game? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé, và đừng quên theo dõi thuthuatpc.net để cập nhật những phân tích sâu sắc nhất về công nghệ và game!
